W poszukiwaniu membrany wolnej od PFC

Perfluorowęglowodory. Prawdopodobnie słyszałeś już co nieco na ich temat i zakładamy, że dotarły do ciebie także te niedobre informacje. Ale czym tak naprawdę one są? I o co całe to zamieszanie? 

W uproszczeniu perfluorowęglowodory, zwane w skrócie PFC, to związki chemiczne. Te drobne cząsteczki nie mają dobrej prasy, ponieważ nie ulegają szybkiemu rozpadowi. Zamiast tego PFC mogą się akumulować w środowisku i przemieszczać na duże odległości.

I to tutaj zaczynają się problemy.

PFC są często używane w przemyśle outdoorowym. Głównie do impregnacji tekstyliów - sprawiają, że są one bardziej odporne na wodę i olej. I spełniają swoje zadanie bardzo, bardzo dobrze. Kiedy jednak zabierasz kurtkę z powłoką impregnowaną PFC do domu, a następnie wyjmujesz ją z torby, aby użyć jej podczas następnej wycieczki na łono natury, małe cząsteczki PFC również wydostają się na zewnątrz. I w przeciwieństwie do ciebie, one w przyrodzie pozostają. Rozprzestrzeniają się też. W rzeczywistości, PFC utrzymują się w organizmach żywych przez kilka lat i w końcu docierają do łańcucha pokarmowego.

Jest to sytuacja w rodzaju “Paragrafu 22”. Z jednej strony, PFC zapewniają wysoką funkcjonalność sprzętu outdoorowego. Z drugiej strony natomiast, powoli i nieubłaganie zanieczyszczają środowisko, z którego branża outdoorowa, w tym Fjällräven, czerpie zyski. Co więcej, nie wiadomo, jaki jest długoterminowy wpływ tych związków na nasze zdrowie i na przyrodę.

Kilka lat temu postanowiliśmy poszukać alternatywy. Nie było to łatwe. Po pierwsze, opcji było niewiele i były słabo dostępne. Po drugie, musieliśmy się zastanowić nad możliwymi skutkami ubocznymi tych innych substancji chemicznych. Christiane Dolva, szefowa Działu Zrównoważonego Rozwoju Fjällräven, wyjaśnia:

“W pewnym sensie było nam łatwiej niż innym markom zacząć szukać alternatyw, ponieważ nie mieliśmy wtedy jeszcze dużej kolekcji odzieży typu shell. Byliśmy w stanie zrobić to dobrze od samego początku”. 

Nie znaczy to, że nie byliśmy czujni podczas całego procesu. Nie chcieliśmy przeskoczyć na kolejną modną alternatywę. Uważaliśmy – i wciąż tak jest – że w takich sprawach trzeba być ostrożnym. Sprawdziliśmy całą gamę trwałych środków hydrofobowych, znanych jako DWR. Według specjalisty ds. chemikaliów Felixa Aejmelaeusa-Lindströma, aby podjąć ostateczną decyzję w sprawie produktu, musieliśmy pójść na kilka kompromisów. Jak mówi: "Kiedy znaleźliśmy rozwiązanie o zadowalającej hydrofobowości, okazało się ono mniej trwałe i odporne na olej niż DWR zawierające toksyczne PFC. Uznaliśmy jednak, że możemy edukować klientów, jak dbać o ich odzież wierzchnią, aby zachować jej trwałość, a także dostarczyć im spray impregnujący bez PFC, aby odnowić istniejącą impregnację".

Christiane dodaje: "Zadaliśmy sobie pytanie: 'Czy kurtka naprawdę musi być olejoodporna, jeśli jest lepsza dla środowiska? Uznaliśmy, że jest to niewielka cena do zapłaty. Dość łatwo jest wprowadzić kolejną funkcjonalność, bo fajnie ją mieć, ale każda funkcja ma skutki uboczne. Często jest to efekt uboczny dla środowiska w postaci uwolnienia substancji chemicznych lub problemów związanych z produkcją. Musimy ocenić funkcję pod kątem jej wpływu na środowisko”.

To nie był koniec wyzwań związanych z poszukiwaniem alternatywy dla PFC. Musieliśmy się również upewnić, że dostawca DWR będzie mógł współdziałać z dostawcą materiałów oraz że poliester z recyklingu, na który się zdecydowaliśmy, będzie kompatybilny z DWR.

"Jednym z najbardziej skomplikowanych aspektów opracowywania nowej technologii jest to, że wiąże się to z intensywną komunikacją pomiędzy różnymi dostawcami" - mówi Felix. "Zaangażowanych jest wiele osób i jest wiele poufnych informacji. Wymaga to nie tylko zaufania, lecz także podpisywania umów o zachowaniu poufności. To jak gra w szachy, ponieważ jest to powolny proces ciągłego poruszania się do przodu i do tyłu".

Ale w końcu nam się udało, a rezultatem są nagradzane kurtki i spodnie z serii Keb Eco-Shell !

To nie koniec historii. Kiedy mówimy, że "w końcu nam się udało", mamy na myśli to, że nasza impregnacja jest wolna od PFC. A co z innymi elementami produktu, jak np. zamki błyskawiczne? To mały element, ale dość istotny. Nie ma obecnie wodoodpornych zamków błyskawicznych wolnych PFC. Po prostu nie ma. 

Przetestowaliśmy kilka zamków błyskawicznych, które miały być wolne od PFC, ale czy tak było w rzeczywistości, szybko okazało się nieistotne. Nie zapewniały one żadnej wodoodporności, która jest niezbędna w kurtce wodoodpornej. Jesteśmy zdeterminowani i nadal szukamy nowych rozwiązań.

"Chcemy przekonać innych dużych dostawców, aby zmienili zdanie w kwestii zamków błyskawicznych, ale jeszcze nie jesteśmy na tym etapie", mówi Christiane. "Jednak kiedy po raz pierwszy zainteresowaliśmy się impregnacją PFC, również nie było zbyt dużego wyboru. Mamy nadzieję, że jeśli my i inne marki będziemy w stanie wywrzeć nacisk na branżę, aby jeszcze raz przeanalizowała kwestię zamków błyskawicznych, uda nam się zapoczątkować zmiany".

Rozwój produktu to nieustanny proces. To, że kurtka Keb Eco-Shell Jacket zdobyła nagrody za zrównoważony rozwój; to, że jest wykonana z poliestru pochodzącego z recyklingu; to, że impregnacja jest wolna od szkodliwych PFC, nie oznacza, że zatrzymamy się, usiądziemy, poklepiemy po plecach i powiemy sobie: "Dobra robota". Przed nami jeszcze długa droga. 

"Nigdy nie spoczywamy na laurach", mówi Felix. "Nieustannie dążymy do poprawy. Wciąż szukamy sposobów na ulepszenie naszych produktów. Zajmuje to dużo czasu, ale naszą ambicją jest bycie proaktywnym i zadawanie sobie wciąż pytania: 'Czy możemy uczynić ten produkt jeszcze lepszym?'"

Odpowiedź zazwyczaj brzmi: tak.

Powiązany Film

Waterproof shell materials, Fjällräven Academy